Kredi Riski Nedir, Nasıl Yönetilir?
Kredi, nakit ihtiyacı olan müşterinin belirli bir süre içerisinde ödemesi koşulu ile bankalar tarafından verilen para olarak tanımlanır. Bir bankacılık hizmeti olan kredi, müşterilerin nakit akışlarını rahatlattığı gibi iş süreçlerine yönelik ihtiyaçlar için de bir finansal çözüm niteliği taşıyor. Bu nedenle de kredi, bankacılık sektöründe müşterilerin en fazla talep gösterdiği bankacılık hizmetlerinden biri olarak görülüyor.
Kredi riski temelde kredi hizmetinden faydalanan müşterilerin kullandıkları krediye ait ana paranın veya faizlerinin ödenmeme olasılığı olarak tanımlanır. Bankaların finansal hizmetlerini etkin bir şekilde devam ettirebilmesinde önemli bir role sahip olan kredi riski durumunun ölçülmesi, analiz edilmesi, değerlendirilmesi kısaca uygun bir şekilde yönetilmesi gerekir. GTech olarak bu yazımızda sizler için kredi riskini ve bankalar için önemini açıklayarak yönetim sürecinin nasıl gerçekleştirilebileceğine yer verdik.
Kredi Riski Nedir?
Bankaların sağladığı kredi hizmetinde müşterilerin kredi koşullarına uymayarak faiz ve anapara ödemelerini vadesinde gerçekleştirmeme olasılığı kredi riskini oluşturur. Her kredi işlemi gecikme, geri ödenmeme ve temerrüt olasılığı taşır. Kredi riski bankaların yalnızca kredi hesaplarından kaynaklı olmayabiliyor. Aynı zamanda menkul kıymet portföyü, mevduat hesapları, garanti ve taahhütler gibi işlemler nedeniyle de kredi riskleri ortaya çıkabiliyor. Kredi riski almadan bankacılık faaliyetlerinde bulunmak imkânsız olsa da yeni nesil teknoloji ve çözümler ile bankalar, kredi risklerini daha etkin bir şekilde yönetebiliyorlar.
Kredi Riskinin Bankalar İçin Önemi
Müşterilerin kredi riski belirlenirken geçmişte bankalardan aldığı kredi miktarı, bu krediye yönelik ödeme düzeni, kredi başvuruları, gelir ve gider durumları gibi çeşitli etkenler göz önünde bulundurulur. Bu noktada kredi ödemelerini geciktiren, kredi notu düşük ve gelir tutarı yeterli olmayan müşteriler; bankaların kredi hizmetinden yararlanamıyor. Ancak, kredi ödemelerini zamanında yapan ve kredi notu yüksek olan müşteriler daha kolay bir şekilde kredi hizmetinden yararlanabiliyorlar. Bunun nedeni, bankaların da kredi verirken kendilerini güvence altına almak istemesidir. Böylece, kredi risk değerlendirmeleri yaparak bankalar kredi riskini en aza indirebiliyorlar.
Kredi Riski Yönetimi
Kredi risk yönetimi ile temelde etkin kredi portföy yönetiminin oluşturulması, doğru fiyatlandırmanın yapılması, risk ve getiri dengesinin optimizasyonunun sağlanması ve optimal sermaye dağılımının sağlanması amaçlanır. Kredi risk yönetiminde farklı uygulamalar olsa da belirli temel aşamalar bulunur. Bu aşamalar şu şekilde sıralanabilir:
- Tanımlama: Kredi riski yönetim sürecinin ilk aşaması, kredi riskinin genel anlamda tanımlanmasıdır. Bu noktada, kredi hizmetlerinin tüm boyutlarının ele alınması gerekir.
- Belirleme: Risk tanımları yapıldıktan sonra bankaların hangi risklere maruz kaldıklarını ve bu risklerin hangi ürün, işlem veya hizmetten kaynakladığının tespit edilmesi gerekir.
- Ölçüm: Kaynağı belirlenen riskin ölçümü için; Basel I ve Basel II uluslararası düzenlemeleri çerçevesinde bankaların gerekli risk ölçümleri yaparak belirli faaliyetleri uygulamaları gerekir.
- İzleme: İzleme aşamasında, kredi riski işlem ve portföy bazında izlenir. İşlem açısından ticari ve bireysel kredilere ek olarak diğer bankalar nezdinde de verilen krediler izlenir. Portföy açısından ise konsantrasyon ve korelasyon izlenir.
- Kontrol: Kredi riski yönetiminin son aşaması ise risklerin kontrol edilmesidir. Bu noktada genellikle bağımsız bir birim; diğer aşamalarda faaliyet gösteren personellerin faaliyetlerinin kontrolünü yapar, değerlendirmede kullanılan sistemin ve bilgilerin denetimini sağlar.
Bankaların sunduğu kredi hizmetinin etkinliğinde önemli bir rol oynayan ve çeşitli aşamalardan oluşan kredi risk yönetimi sürecinde, bankalar yeni nesil araç ve servislerden faydalanarak hem iş süreçlerini hem de müşteri hizmetlerini geliştirebiliyorlar. Bu konuda derin saha tecrübesine sahip GTech Risk Yönetimi ekibimiz ile müşterilerimize, gereksinimlerini karşılayan yeni nesil çözümler sunuyoruz. Bankaların ihtiyaç duyduğu etkin ve yenilikçi çözümlerimiz hakkında ayrıntılı bilgi almak için uzman ekibimiz ile iletişime geçebilirsiniz.
Kaynakça
Akkaya, Muharrem. Bankalarda Kredi Risk Yönetimi. Marmara Üniversitesi.
