Microsoft SQL Server Nedir? Ne İçin Kullanılır?

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte gittikçe artan bir veri birikimi oluşmuştur. Bu verileri kullanmak için bilgi depolama ve bilgiye erişim konularında yeni yöntemlere ihtiyaç duyuluyor. Veri tabanları, büyük miktardaki bilgileri depolamada geleneksel yöntem olan ‘‘dosya-işlem sistemine’’ alternatif olarak geliştirilmiştir. Veri tabanları, veri tabanı yönetim sistemleri aracılığıyla oluşturulur ve yönetilir. Bu yazımızda; veri tabanı sistemlerinden bir tanesi olan Microsoft SQL Server’ dan bahsettik.

Microsoft SQL Server’a geçmeden önce popüler iki temel kavram olan; veri tabanı (database) ile veri ambarı (data warehouse) arasındaki farka değinelim. Temel olarak ikisi de aynı görüntü ve düzene sahip olmakla birlikte içerik olarak birbirlerinden ayrılırlar. Veri tabanları doğaları gereği en güncel verileri tutar. Veri tabanları; bankaların, işletmelerin günlük operasyonel verilerinin depolandığı yerdir. Veri ambarı ise; veri ambarı uzmanları tarafından analiz ve raporlama yapabilmek için işletmenin geçmişe dönük verilerinin saklandığı yerdir. Elbette veri tabanlarında da analiz ve raporlama yapmak mümkündür ancak, tablolar veri ambarında (data warehouse) normalleştirildiğinden sorgular veri ambarına göre çok daha karmaşıktır.

Microsoft tarafından geliştirilmiş olan SQL Server ilişkisel veri tabanı yönetim sistemidir. İngilizcesi “Relational Database Management System” olmakta ve kısaltması RDBMS olarak bilinmektedir. İlişkisel veri tabanı sisteminde veriler tablolar halinde tutulur ve farklı tablolar arasında mantıksal bir bağlantı vardır.

Microsoft tarafından SQL Server’ın birçok farklı sürümü çıkarılmaktadır. “Standard”, “Business Intelligence” ve “Enterprise” gibi bir çok sürümü vardır. “Express” sürümü ücretsiz olarak herkesin kullanımına sunulmuştur ve genellikle eğitim için SQL’i yeni öğrenenler tarafından kullanılır. Şirketler için kullanılan ücretli sürümleri de bulunmaktadır. Bu sürümlerde çok büyük verileri saklamak ve işlemek mümkündür.

Microsoft SQL Server Özellikleri

İşletmeler için oldukça önemli olan MSSQL (Microsoft SQL Server) sistemi, Windows firmasının sahip olduğu bilgi yönetim ve depolama ürünüdür. Microsoft SQL Server kullanıcısına verileri işleme, sorgulama ve raporlama işlemleri yapma olanağı sunar. Gelişmiş özellikleri belirli ücretler karşılığında sunulur. İnternet sitesi tasarlama işlerinden, masaüstü programlarına kadar geniş bir skalada veri tabanı ihtiyacını MSSQL karşılar. Bu özellikleri ile de veri madenciliğinde sıklıkla kullanılan bir araçtır. Veri analisti, iş zekası uzmanı, veri mühendisleri tarafından bilinen bir sorgulama dilidir.

MSSQL’in sağlamış olduğu avantajların bazılarını sizler için aşağıda listeledik.

• Verileri taşımadan veya çoğaltmadan SQL Server ile tüm veri varlıklarında sorgulama yaparak verilerden içgörüler elde eder.
• SQL Server’da hem yapılandırılmış hem de yapılandırılmamış verileri birleştirerek, T-SQL veya Spark yoluyla verilere erişir ve paylaşan bir veri gölü (data lake) oluşturur.
• Büyük veri kümeleri; makine öğrenimi modellerini eğitmek, saklamak ve çalışır hale getirmenin yanı sıra; analiz etmek amacıyla verileri toplamak, depolamak ve hazırlamak için gereken tüm araçları ve sistemleri de sağlar.
• SQL Server, Windows ve Linux işletim sistemleri ile kullanılabilir.
• İş açısından kritik iş yüklerinizin performansını iyileştirmek için kalıcı bellek desteği ve bellek için optimize edilmiş tempdb gibi belleğe yüklenmiş veri tabanı özelliklerini kullanır.
• Veri sınıflandırması, veri koruması ve izleme yaparak uyarılar için yerleşik özellikleri kullanır. SQL Server şüpheli etkinlikleri izler, tanımlar ve bunlarla ilgili uyarılar yapar. Hatta güvenlik boşluklarını ve hatalı yapılandırmaları tespit edip bunlarla ilgili sorunları giderir.

Microsoft SQL Server ile Neler Yapılabilir?

• Veri işleme ve depolama
• Veri indeksleme ve sorgulama
• Veri tabanı yönetimi
• Veri akışı optimizasyonu
• Veri raporlama (BI raporlama)
• İlke tabanlı veri erişimi

SSIS (SQL Server Integration Services) Nedir? Ne için kullanılır?

SSIS Microsoft’a ait bir ETL aracıdır. Açılımı SQL Server Integration Services olan SSIS’in amacı; adından da anlaşılacağı gibi bir çok farklı veri kaynağında bulunan verilerin hepsini derleyip, toplayıp bir veri ambarı oluşturmaktır. Geliştiricilerin verilerini bir veri tabanından diğerine taşıyan paketler oluşturmalarına olanak tanır. Önemli özelliklerinden biri de; çeşitli veri türleriyle (SQL veri tabanı, excel dosyaları, word dosyaları, text dosyaları vb.) dönüşüm olmadan çalışabilen bir data entegrasyonu aracıdır. Bu, SSIS’i veri ambarı için çok yararlı hale getirir.

Taşıma kuralları ve dönüşüm işlemleri SSIS paket dosyalarına kaydedilir. Bu paketler dtsx formatında dosyalardır ve belli aralıklar ile çalışır. Yani belirli aralıklarla belirtilen veri kaynaklarından verileri alıp, işlemleri yapıldıktan sonra belirtilen yerlere kayıt edilir.

Bu paketler 3 ana bölümden oluşmaktadır:

• Control Flow: “Update”, “insert” ve “delete” gibi SQL sorgularını, dosya işlemlerini, döngüleri, olumlu veya olumsuz sonuçlarda neler olacağı gibi ETL sürecinin tasarımı buradan yapılmaktadır.
• Data Flow: “Select” işlemi ile kaynaktan alınan verileri hedefe yazmadan önce verilerde yapılmak istenen değişiklikler buradan yapılır. Kolon ekleme, tür dönüşümü, join’ler ve union’lar gibi işlemlerin yürütüldüğü yerdir.
• Events: Burada kayıt işlemleri yapılır ve paket yaşam döngüsü bir seferlik de olsa bitirilir şeklinde özetlenir.

SSAS (Microsoft SQL Server Analysis Services) Nedir? Ne için kullanılır?

SSAS (Microsoft SQL Server Analysis Services) Microsoft’a ait bir analiz aracıdır. SQL Server 2000 sürümü sırasında analizler için Microsoft Analysis Services kullanılırken SQL Server 2005 ile birlikte SSAS analiz aracı olarak piyasaya girdi ve kullanılmaya başlandı. Microsoft SQL Server ailesinden biri olan SSAS, BI uygulamaları için ideal bir veri madenciliği ve çok boyutlu çevirimiçi analitik işleme (OLAP) aracı olarak karşımıza çıkmaktadır. Farklı veri kaynaklarından ve ilişkisel veri tabanlarından toplanan verileri en iyi biçimde kullanır ve birden çok veri kaynağından hızlı bir şekilde bilgi sunar.

SSAS’deki küpler, veri depolama ve çevrimiçi analitik işleme (OLAP) uygulamaları için optimize edilmiş çok boyutlu veri tabanlarıdır. Kısaca SSAS, iş zekası uygulamaları için çevrimiçi analitik işleme (OLAP) ve veri madenciliği işlevlerini içeren bir analiz aracıdır.

SSAS (Microsoft SQL Server Analysis Services) Özellikleri

Microsoft analiz hizmetleri birçok kurumun iş zekası sistemlerinin temelini oluşturan bir çözümdür. SSAS’in bazı özellikleri aşağıda belirtilmiştir:

• İşleme ve depolamaya ek yük bindirmez ve zamandan tasarruf etme imkânı sağlar.
• SSAS yüksek ölçeklenebilirliğiyle terabaytlık veri tabanları ile işlem yapma imkânı sunar ve binlerce kullanıcıyla çalışılmasına izin verir. Yatay ölçeklendirme sayesinde kaynak kullanımındaki çatışma önlenir ve maliyet düşürülür.
• Yanıt süresinin oldukça kısa olması iş zekası uygulamalarında kullanıcı gereksinimlerini hızlıca karşılama imkânı sunar.
• SSAS hizmetleri, büyük hacimli önceden birleştirilmiş verilere yüksek hızda erişim sağlayan ve son kullanıcıların ilgilendikleri iş verilerini gerçek zamanlı olarak elde etmelerine olanak tanıyan çok boyutlu yapılardır.
• Farklı veri kaynaklarından çevrimiçi analitik işlem özelliği (OLAP) sunar.
• Hiyerarşik seviyelere dayalı boyutsal ilişkilerden yararlanma imkânı sunar.

Microsoft SQL Server’ın özelliklerinden ve kullanım avantajlarından bahsettik. Veri Ambarı ve İş Zekası alanında daha detaylı bilgi almak için GTech uzmanlarımıza ulaşabilirsiniz.

Yazar:

Özlem Subaşı, GTech Veri Ambarı ve İş Zekası Danışmanı

Kaynakça

https://tr.theastrologypage.com/sql-server-integration-services

https://www.teknotra.com/ssis-nedir-sql-server-integration-services-nedir/

https://www.alastyr.com/blog/mssql-mysql-veritabani-yonetimi/

https://www.ismailgursoy.com.tr/sql-server-nedir/

https://www.vargonen.com/blog/mssql-ve-mysql-nedir/

https://www.penta.com.tr/markalar/microsoft/urunler/microsoft-sql-server/microsoft-sql-server-nedir/

https://www.microsoft.com/tr-tr/sql-server/sql-server-2019-features

https://tr.wikipedia.org/wiki/Veritaban%C4%B1

https://medium.com/kodluyoruz/sql-server-analysis-services-ssas-7d48cff16d7c

http://aysenurkaratay.blogspot.com/2017/02/sql-server-analysis-services-2012de.html